Tydzień języków

2015-04-17

Koło języków obcych zaproponowało przeprowadzić w naszym gimnazjum „Tydzień Języków“ i jako pierwszy dzień (najtrudniejszy, bo poniedziałek) wypadł językowi ojczystemu. Uczniowie na poniedziałek przygotowali plakaty i gazetki ścienne o języku ojczystym, klasa zaś 8c przyjęła propozycję przeprowadzenia reportażu z nauczycielami. Celem tej pracy było ćwiczenie form grzecznościowych w rozmowie z osobami starszymi, użycie form „pan”, „pani”, doskonalenie sprawności komunikacyjnych. 15 uczniów przeprowadziło wywiad z 24 nauczycielami. Uczniowie mieli za zadanie wyjaśnić, z jakiego środowiska językowego pochodzą nauczyciele, jakiego języka używają obecnie w domu, gdzie w nasze czasy używają języka polskiego, jakich znają pisarzy, czy mają ulubionego autora i dzieło. Z wywiadu można wywnioskować, że zdecydowana większość nauczycieli (ok. 67%) pochodzi ze środowiska polskojęzycznego (16 odpowiedzi), troje respondentów w dzieciństwie rozmawiało tylko po rosyjsku (12%), dwoje tylko po litewsku (8%), jedna osoba po polsku i po litewsku. Czy sytuacja uległa zmianie obecnie? Nieznacznie. Już tylko 15 nauczycieli rozmawia w domu wyłącznie po polsku (62%), jedna osoba po rosyjsku, dwie tylko po litewsku, dwie po litewsku i po rosyjsku, jedna po polsku i po litewsku, jedna zaś obecnie w domu rozmawia w trzech językach: po polsku, po litewsku i po rosyjsku. Oprócz domu, według opinii respondentów, po polsku można rozmawiać w pracy, w urzędzie, w sklepie, w przychodni lekarskiej, w kawiarni, z przyjaciółmi i kolegami.

Ciekawe były odpowiedzi na pytania o znanych polskich autorach i ulubionych utworach. Może odpowiedzi nauczycieli zasugerują uczniom pomysł na poznanie nowych utworów? A może podsuną myśl skłonić się nad programowym dziełem? Wśród najbardziej popularnych pisarzy rej wiodą Adam Mickiewicz (16 osób go nazwało), Henryk Sienkiewicz (11) i Czesław Miłosz (7). Trzech respondentów nie miało ulubionej książki, 19 zaś wymieniło różne utwory i różnych autorów; przede wszystkim jest to popularna literatura programowa, np.: A. Mickiewicz „Pan Tadeusz“ (3 osoby), E. Orzeszkowa „Nad Niemnem“ (2 osoby), H. Sienkiewicz „Krzyżacy“, „Trylogia“ (3 osoby), poza tym były pojedynczo wymienione jako ulubione utwory następujących autorów: M. Dąbrowska „Noce i dnie“, S. Żeromski „Wierna rzeka“, I. Kraszewski „Dwie królowe“, Cz. Miłosz „Dolina Issy“, R. Kapuściński „Reportaże“, E. Orzeszkowa „Nad Niemnem“, B. Prus „Lalka“, T. Konwicki „Kronika wypadków miłosnych“, A. Kamiński „Kamienie na szaniec“. A, powtarzając za noblistką Wisławą Szymborską, „niektórzy lubią poezję“. Zaliczeni w poczet ulubionych byli A. Asnyk, K. Przerwa-Tetmajer, J. Tuwim, J. Brzechwa, ks. J. Twardowski.

Nad plakatami, gazetkami i wywiadami pracowała nieliczna grupka uczniów z gimnazjum. A jaki wkład całej braci uczniowskiej i pedagogów? Wszyscy mieli rozmawiać na przerwach tylko po polsku, dbając o poprawność. Jak to było na praktyce? Staraliśmy się wszyscy, kto postanowił z nami „zaszaleć językowo“ w tym tygodniu. Praktyka zaś pokazała, że bardziej chciało się rozmawiać po polsku, gdy trzeba było rozmawiać po litewsku bądź po rosyjsku czy angielsku.

Lilia Kutysz – nauczycielka języka polskiego